Oslobodilački ratovi Srbije 1912 – 1918. i doba jugoslovenske kraljevine

BELOSAVCI
legendarni admiral Emil Geprat je posetio Belosavce prilikom posete Topoli 1930. godine.

Posetio je školu i položio venac, dočekalo ga je 3000 ljudi. Kafedžija Tošić iz sela mu je bio poznanik iz Bizerte. Prolazi kroz više naseljenih mesta. Tekst koji govori o ovom događaju „Admiral Geprat u Šumadiji“ objavljen je u Topolskim zapisima, broj 7 (2018)., autor Dušan Alempijević.
Svetozar Đorđević Sađ, Rođen u Belosavcima 1894, posvetio se vojnom obrazovanju u oblasti inženjerije, veteran je Oslobodilačkih ratova Srbije od 1912. do 1918. godine, jedan je od prvih pilota u službi Kraljevine Srbije, u Francuskoj se školuje za avijatičara. Istakao se kao ratni avijatičar i postao je potpukovnik avijacije.

( Svetozar Đorđević, Kroz ratne vihore, Beograd 1967, str. 277.)

Bio je nosilac više odlikovanja (orden Belog orla, Orden „Miloš Obilić“, Albanska spomenica). Službovao je u Skolju i Beogradu i naročito se bavio motorizacijom o čemu je ostavio 10 tomova stručne literature. Drugi svetski rat je proveo u zarobljeništvu u Nemačkoj. A zatim se vraća u otadžbinu. Napisao je nekoliko romana sa ratnom tematikom i ostavio je svoje ratne memoare „Kroz ratne vihore“ i „Iz minulih dana“. Pogotvo je važno napomenuti da je i nagrađivan na međunarodnom konkursu za ratnu pripovetku. Umro je 1970.
Potpukovnik Kuzman Luković, rođen je u Belosavcima, završio podoficirsku školu, u Prvom svetskom ratu napredovao do čina potpukovnika. Poznat kao oslobodilac Višegrada i Sarajeva. Bio poverenik kralja Aleksandra Karađorđevića za bezbednost u Zagrebu postavljen je ličnim ukazom kralja, bio vojni ataše u Budmipešti, Parizu… Nosilac Karađorđeve zvezde i niza velikih odlikovanja. Umro u Zagrebu uoči Drugog svetskog rata.
BOŽURNjA
Pukovnik Stevan Švabić 1865-1935, istaknuti ratni veteran poznat po diverziji kojom je uspeo da odbrani Ljubljanu od italijanske okupacije.

Slovenci su ga utkali u svoju oslobodilačku istoriju i kulturu sećanja. Inače je bio konjički oficir i učesnik je oslobodilačkih ratova Srbije.Fotografija izvor:https://adamlauks.com/2020/08/02/november-18-in-balkan-and-europe-history-stevan-svabic-prevents-italian-occupation-of-ljubljana-and-slovenia/
VINČA
Kapetan Ljubiša Aleksandrović 1885 – 1960, Istaknuti učesnik oslobodilačkih ratova Srbije od 1912. do 1918. godine. Bavio se zemljoradnjom, ali je u ratu ispekao i ratnički zanat. Služio je u konjici.

    (nadgrobni spomenik na starom groblju u Vinči, foto D. Đurić)

Postao je komandir eskadrona (konjička formacija) i dobio je čin kapetana. Posle rata se vratio svom zemljoradničkom zanimanju. Sahranjen je na starom vinčanskom groblju.
Pukovnik Dragutin Đekić. Rođen je 26. marta 1876. godine u Vinči kod Topole. Po svršenoj osnovnoj školi stupio je 1894. godine u Podoficirsku školu. Za potporučnika je proizveden 1902. godine, za kapetana II klase 1910, za majora 1913, i za pukovnika 1923. godine. Penzionisan je 1926. godine. Dragutin je učestvovao u svim ratovima od 1912 – 1918. godine.

(izvor: https://prvisvetskirat.rs/licnosti/ucesnici-ratova/djekic-r-dragutin/)

Zauzimao je sledeće vojne položaje: vodnik, ađutant u štabu puka, komandir čete, na službi u pukovskoj okružnoj komandi, komandant bataljona, komandant združenog odreda, načelnik intendanture divizijske oblasti, pomoćnik načelnika intendanture armijske oblasti, vršilac dužnosti upravnika Zavoda za izradu vojne odeće. U ratu Dragutin je bio komandir XV pešadijskog puka, komandir čete VIII pešadijskog puka drugog poziva, komandant bataljona u tome puku, komandant Vidojevačkog združenog odreda, komandant bataljona Prvog srpskog kombinovanog puka u Solunu, komandant bataljona XXIV, XXII i IV pešadijskog puka. Dragutin je za ratne zasluge odlikovan sledećim odličjima: Karađorđevom zvezdom sa mačevima četvrtog reda, Belim orlom sa mačevima petog i četvrtog reda, Zlatnom medaljom za hrabrost, Medaljom Kralja Petra Prvog, francuskom Legijom časti četvrtog reda i francuskim Ratnim krstom.
Kapetan Radoslav Tasić 1888 – 1918, Istaknuti učesnik oslobodilačkih ratova Srbije od 1912. do 1918. godine. Bio je učitelj, ali je u vojsci stekao ogroman ugled i istakao se kao komandant baterije i artiljerijski kapetan. Iako je preživeo sva ratna iskušenja, umro je na povratku kući dok su ga čekale majka i sestra što njegovoj ratničkoj sudbini daje naročito emotivnu notu.

(izvor: Ljubiša Jovanović, Šumadijsko selo Vinča, 2000., str. 184.)

U Vinči je radio kao učitelj zajedno sa suprugom Ljubicom. Bio je blizak prijatelj sa Dragutinom Prokićem koji je ostavio vredna svedočanstva o Tasiću. Bio je izvrstan poznavalac nemačkog i francuskog jezika i Hegelove filozofije.

Konkurs za sufinansiranje projekata medijskih sadržaja iz budžeta Opštine Topola u 2021. godini,  projekat “Znameniti Topolci”.

Koordinator projekta:Peđa Filipović.

Stručni saradnik i autor profesor Dejan Đurić.